Omuz Tendon Yırtılması Nedir?

Omuz tendon yırtılması, omuz eklemini çevreleyen ve hareketini sağlayan tendonların çeşitli nedenlerle kısmi veya tam olarak yırtılması durumudur. Omuz, rotator manşet adı verilen dört önemli kas grubunun tendonlarıyla hareket eder ve stabilite kazanır.

Rotator Manşet Kasları:

Supraspinatus: Kolu yana kaldırma
Infraspinatus: Dış rotasyon
Teres Minor: Dış rotasyon
Subscapularis: İç rotasyon

Yırtıklar genellikle supraspinatus tendonunda görülse de diğer tendonları da etkileyebilir.

Omuz Tendon Yırtılması Neden Olur?

Travmatik Yaralanmalar:
Düşme, omuz üzerine darbe veya ani hareketler.
Omuz çıkıkları sırasında tendonlarda zorlanma.
Tekrarlayan Kullanım (Aşırı Kullanım Yaralanmaları): Ağırlık kaldırma, yüzme, tenis, voleybol gibi aktiviteler.
Özellikle baş üstü aktivitelerde çalışan kişilerde daha yaygındır (boyacılar, tesisatçılar).
Dejeneratif Süreç (Yaşlanmaya Bağlı):
40 yaş sonrası tendon elastikiyetinin azalması.
Omuz eklemi ve tendonlarda aşınma ve yıpranma.
Kanlanma Bozukluğu:
Tendonların beslenmesini sağlayan damar yapılarındaki zayıflık.
Kemik Dikenleri (Osteofitler):
Akromiyon kemiğinde oluşan çıkıntılar tendonu sıkıştırarak yıpranmaya neden olabilir.
Diğer Risk Faktörleri:
Diyabet, romatoid artrit, gut hastalığı.
Obezite ve sigara kullanımı (doku iyileşmesini yavaşlatır).

Omuz Tendon Yırtılmasının Belirtileri Nelerdir?

Omuzun ön, yan veya arka kısmında ağrı (supraspinatus yırtıklarında özellikle omuzun üst kısmında)
Omuz hareketlerinde kısıtlanma (özellikle baş üstü hareketlerde zorlanma)
Gece ağrısı ve uykudan uyandıran rahatsızlık (özellikle etkilenen taraf üzerine yatıldığında)
Kol kaldırma, uzatma ve rotasyon hareketlerinde zayıflık
Omuzda tıklama, çıtırtı veya sürtünme sesi (krepitasyon) Kolu yana kaldırırken veya arkaya uzatırken hissedilen ani ağrı
İleri yırtıklarda kolu kaldırma işlevinde ciddi kayıp

Kısmi yırtıklarda: Hareket sırasında ağrı ve kısıtlılık ön plandadır. Tam yırtıklarda: Hareket kaybı ve güçsüzlük belirgin hale gelir.

Omuz Tendon Yırtılmasında İlk Müdahale Nasıl Yapılmalıdır?

R.I.C.E Protokolü:

R (Rest – Dinlenme):
Omuz ekleminin zorlanmasını önlemek için dinlenme sağlanır.
Kolu desteklemek için kısa süreli kol askısı kullanılabilir.
I (Ice – Soğuk Uygulama):
İlk 48 saat boyunca 15-20 dakika, 3-4 kez buz uygulanır.
Buz, doğrudan cilde temas etmemeli, ince bir bezle sarılmalıdır.
C (Compression – Kompresyon):
Hafif elastik bandaj ile omuz desteklenebilir.
E (Elevation – Yükseltme):
Ödemi azaltmak için kolun kalp seviyesinin üzerine kaldırılması.

Ek Önlemler:

Ağrı kontrolü için anti-inflamatuvar ilaçlar kullanılabilir (doktor önerisiyle).
Hareket sırasında ani ağrı ve güç kaybı yaşanırsa uzman doktora başvurulmalıdır.

Omuz Tendon Yırtığının Tanısı Nasıl Konulur?

Hasta Hikayesi (Anamnez):
Ağrının başlangıcı, şiddeti, hareketle ilişkisi ve günlük yaşam aktivitelerine etkisi sorgulanır.
Fiziksel Muayene:
Neer Testi: Kol yukarı kaldırıldığında ağrının artması. Hawkins-Kennedy Testi: Kol iç rotasyona getirilirken ağrının oluşması.
Drop Arm Testi: Hasta kolunu yavaşça yana indirirken kontrol kaybı yaşaması.
Görüntüleme Yöntemleri:
Röntgen: Kemik anormallikleri ve osteofitlerin varlığını gösterir.
Ultrason: Tendon yırtığının boyutunu ve yapısını değerlendirmek için kullanılır.
MR (Manyetik Rezonans): Yırtığın derecesini ve yumuşak doku hasarını net bir şekilde gösterir.

Omuz Tendon Yırtığının Evreleri Nelerdir?

Evre 1 (Hafif Yırtık – Mikro Yırtıklar):
- Tendonda mikroskobik yırtıklar oluşur.
- Omuzda ağrı ve hafif hareket kısıtlılığı hissedilir.

Evre 2 (Kısmi Yırtık – Parsiyel Yırtık):

Tendon liflerinin bir kısmında yırtık oluşur.
Hareket sırasında ağrı ve güç kaybı gözlenir.

Evre 3 (Tam Yırtık – Komple Yırtık):

Tendon tamamen yırtılmıştır.
Omuz hareketlerinde ciddi kısıtlılık ve kolu kaldırmada güçlük yaşanır.

Omuz Tendon Yırtılması Ne Kadar Sürede İyileşir?

İyileşme süresi, yırtığın derecesine ve uygulanan tedaviye göre değişir:

Mikro ve Kısmi Yırtıklarda: 6-12 hafta arasında fizyoterapiyle iyileşme sağlanabilir.
Tam Yırtıklarda (Ameliyat Sonrası): 3-6 ay arasında iyileşme süreci gerekebilir.
Kronik Yırtıklarda: 6-12 ayı bulabilen uzun rehabilitasyon süreçleri uygulanabilir.

Not: Diyabet ve sigara kullanımı gibi faktörler iyileşme sürecini uzatabilir.

Omuz Tendon Yırtığında Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Konservatif (Ameliyatsız) Tedavi: • Fizyoterapi ve Egzersiz:

Omuz çevresindeki kasları güçlendirmek ve hareket açıklığını korumak için özel programlar uygulanır.
ROM Egzersizleri (Hareket Açıklığı Egzersizleri) yapılır.
Manuel Terapi:
Omuz kapsülünü gevşetmek ve hareketi artırmak için fizyoterapist tarafından uygulanan teknikler.
Bilgisayar Destekli Traksiyon (BTT):
Omuz eklemine kontrollü çekme kuvveti uygulayarak dokuları rahatlatır.
ESWT (Şok Dalga Tedavisi):
Doku onarımını hızlandırmak için yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılır.
PRP (Platelet-Rich Plasma) Enjeksiyonu:
Hasarlı tendona trombositten zengin plazma enjekte edilerek iyileşme desteklenir.
Medikal Tedavi:
Non-steroidal anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID) ve kortikosteroid enjeksiyonları kullanılabilir.

Omuz Tendon Yırtığında Uygulanan Egzersizler Nelerdir?

Pendulum Egzersizi: Omuz eklemine yük bindirmeden hareket açıklığını artırır.
Çubukla Germe Egzersizleri: Omuz kapsülünü esnetir.
İzometrik Egzersizler: Omuz kaslarını zorlamadan güçlendirir.
Rotator Manşet Egzersizleri: Tendonların görev aldığı hareketlerde dengeyi sağlar.
Thera-Band Egzersizleri: Dirençli bantlarla kas gücü ve dayanıklılığı artırır.

Önemli: Egzersizler fizyoterapist gözetiminde yapılmalı ve ağrı sınırları dikkate alınmalıdır.

Omuz Tendon Yırtığında Cerrahi Tedavi Ne Zaman Gerekir?

6 ay süren konservatif tedaviye rağmen iyileşme sağlanamazsa.

- Hareket kısıtlılığı ve ağrı günlük yaşamı olumsuz etkiliyorsa.
- Tam (komple) yırtık varlığında.
- Omuz ekleminde instabilite gelişmişse.

Omuz Tendon Yırtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Artroskopik Cerrahi (Kapalı Yöntem):
Küçük kesilerle omuz eklemine kamera yerleştirilir.
Yırtık tendonlar mikro cerrahi aletlerle dikilir.
Mini-Açık Cerrahi:
Artroskopik cerrahiye göre biraz daha geniş kesiler kullanılır.
Hasarın geniş olduğu durumlarda tercih edilir.
Açık Cerrahi:
Tendon kopmasının ileri düzeyde olduğu durumlarda uygulanır.
Omuz hareket açıklığının yeniden sağlanması hedeflenir.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

1-4 Hafta: Kol askısı ile omuz koruma altına alınır.
4-8 Hafta: Pasif hareket açıklığı egzersizlerine başlanır.
8-12 Hafta: Aktif hareket egzersizleri yapılır.
3-6 Ay: Kuvvetlendirme çalışmaları ve fonksiyonel egzersizlere geçilir.

Omuz Tendon Yırtılmasından Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Isınma hareketleri yapmadan omuz zorlayan aktivitelerden kaçının.
- Omuz çevresindeki kasları güçlendiren egzersizleri düzenli olarak yapın.
- Tekrarlayan omuz hareketlerinden kaçının.
- Doğru postürle çalışın ve baş üstü aktivitelerde omuz sağlığını koruyun.
- Sigara kullanımından kaçının (doku iyileşmesini olumsuz etkiler).

Hastaların Omuz Tendon Yırtığı Deneyimleri Nelerdir?

Başta hafif ağrı ve güçsüzlük hissiyle başlayan süreç.
Ağrının gece arttığı ve uyku düzenini bozduğu dönemler.
Fizyoterapiyle hareketin kademeli olarak iyileşmesi.
Ameliyat sonrası ilk haftalarda kol askısı kullanımı ve ardından hareket açıklığında belirgin artış.

Tedavide Fizyoterapinin Rolü Nedir?

Omuz eklem hareket açıklığının korunması ve artırılması için egzersiz programları hazırlar.
Kas dengesizliklerini giderir ve postüral farkındalık kazandırır.
Ameliyat sonrası rehabilitasyonu planlayarak komplikasyon riskini azaltır.
Ağrı kontrolü için elektroterapi, manuel terapi ve kinesiotape uygulamaları kullanır.

Sık Sorulan Sorular

Tedavi Sürecinde Ağrı Olur mu?

İlk haftalarda hareket sırasında ağrı hissedilebilir. Ancak fizyoterapi ve medikal tedaviyle bu durum kontrol altına alınır.

Günlük Aktiviteleri Ne Zaman Yapmaya Başlanır?

Hafif yırtıklarda 6-8 hafta içinde günlük aktivitelere dönülebilir. Ameliyat sonrası bu süreç 3-6 ayı bulabilir.

Tedavi Sonrası Tekrar Etme Riski Var mı?

Evet, özellikle yeterli güçlendirme yapılmadığında ve tekrarlayan omuz hareketleri sürdüğünde tendon yırtıkları tekrarlayabilir. Rehabilitasyon programlarına düzenli devam etmek bu riski azaltır.